Objawy neurologiczne u psa lub kota potrafią pojawić się nagle i przybrać bardzo dramatyczny przebieg. Dla wielu opiekunów są one wyjątkowo stresujące – zwierzę może nagle upaść, stracić przytomność, mieć drgawki lub przestać chodzić. To sytuacje, w których liczy się czas, opanowanie i szybki kontakt z lekarzem weterynarii. W tym artykule wyjaśniamy, jakie objawy są typowe dla stanów nagłych w neurologii weterynaryjnej, co robić w domu i kiedy niezwłocznie jechać do lecznicy.
Najczęstsze objawy neurologiczne u psa i kota
Objawy ze strony układu nerwowego mogą mieć bardzo różne przyczyny – od łagodnych, przemijających incydentów, po poważne choroby zagrażające życiu. Dlatego tak ważna jest szybka obserwacja i odpowiednia reakcja opiekuna.
Szczególną uwagę zwróć na poniższe objawy:
Drgawki i napady padaczkowe
Najczęściej wyglądają jak szarpanie kończyn, sztywność ciała, ślinienie się i chwilowa utrata przytomności. Jeden, krótki napad nie musi być groźny (choć może), ale długotrwały lub powtarzający się napad wymaga natychmiastowej interwencji.
Nagłe porażenie kończyn
Jeśli pies lub kot nie może się podnieść, "ciągnie" tylną część ciała, potyka się o kończyny piersiowe lub całkowicie traci czucie w nogach, może to świadczyć o m.in. przepuklinie krążka międzykręgowego, urazie rdzenia kręgowego, udarze, zapaleniu rdzenia kręgowego lub nowotworze.
Utrata równowagi, chwianie się, przewracanie
Objawy te mogą sugerować zaburzenia przedsionkowe, udar mózgu lub choroby móżdżku. Warto zwrócić uwagę, czy nie towarzyszy im oczopląs, przechylona głowa lub wymioty. Nierzadko też chwiejność chodu pojawia się przy procesach chorobowych lokalizujących się w rdzeniu kręgowym.
Brak reakcji na bodźce, apatia, „wyłączenie się”
Nagłe „odłączenie się” pupila, który nie reaguje na głos ani dotyk, to niepokojący sygnał i wskazuje na zaburzoną świadomość. Przyczyną mogą być m.in problemy metaboliczne, zapalenie mózgu, udary lub guz mózgu.
Nagła ślepota
Zwierzę chodzi powoli i zachowawczo oraz wpada na przeszkody i meble. Nagła utrata wzroku może mieć podłoże neurologiczne i wymaga pilnej diagnostyki.
Silna bolesność grzbietu lub szyi
Jeśli pies lub kot reaguje piskiem bądź agresją na dotyk we wspomnianych okolicach lub sztywno trzyma szyję, może to świadczyć o ostrym procesie chorobowym dotyczących kręgosłupa, opon mózgowo-rdzeniowych lub rdzenia kręgowego.
Brak kontroli nad oddawaniem moczu / kału
Szczególnie jeśli pojawia się nagle i bez świadomości zwierzęcia, może towarzyszyć uszkodzeniu rdzenia kręgowego lub porażeniom nerwów.
Co robić, gdy zauważysz napad padaczkowy?
Pierwsza reakcja opiekuna jest kluczowa – warto zachować zimną krew. Oto kilka zasad, które pomogą Ci właściwie zareagować:
- Zachowaj spokój i zabezpiecz otoczenie – przytrzymaj zwierzę (o ile nie jest agresywne) i usuń z najbliższego otoczenia ostre przedmioty, aby zwierzak nie zrobił sobie krzywdy.
- Nie dotykaj pyska podczas drgawek – pies lub kot w napadzie nie kontroluje ciała, więc wkładanie rąk do pyska może być niebezpieczne również dla Ciebie.
- Mierz czas trwania objawów – czas trwania napadu będzie miał istotny wpływ na decyzję o podejmowanej terapii.
- Nie podawaj leków bez konsultacji z lekarzem – niektóre środki mogą zaszkodzić, jeśli nie są dobrane indywidualnie.
- Jak najszybciej skontaktuj się z całodobową kliniką weterynaryjną – najlepiej z placówką, która ma dostęp do diagnostyki neurologicznej.
- Nagraj aktywną fazę napadu - pomoże to lekarzowi w ustaleniu rozpoznania
Kiedy to stan zagrożenia życia lub zagrażający trwałymi powikłaniami?
Nie wszystkie objawy neurologiczne są śmiertelnie groźne, ale istnieją sytuacje, w których zwłoka może kosztować życie lub trwałą niepełnosprawność pupila. Do stanów nagłych zaliczamy m.in.:
- Napad drgawkowy trwający powyżej 5 minut,
- Dwa lub więcej napadów w krótkim czasie bez powrotu do pełnej świadomości,
- Nagły niedowład kończyn mogący postępować do porażenia – np. gdy pies najpierw kuleje lub pociąga kończyną, a po kilku godzinach już nie chodzi,
- Utrata świadomości
W takich przypadkach konieczna jest natychmiastowa pomoc weterynaryjna, najlepiej w placówce dyżurującej przez całą dobę.
Czy potrzebna jest diagnostyka neurologiczna?
Lekarz weterynarii, po przeprowadzeniu dokładnego badania klinicznego, zdecyduje, czy konieczne są dodatkowe testy. W diagnostyce neurologicznej najczęściej wykonuje się:
- Badania krwi i moczu – aby wykluczyć choroby metaboliczne, zatrucia, problemy z elektrolitami lub pewne choroby zakaźne
- Rezonans magnetyczny (MRI) lub tomografię komputerową (CT) – zwłaszcza przy podejrzeniu zmian w mózgu lub rdzeniu kręgowym.
- Punkcję lędźwiową lub potyliczną (badanie płynu mózgowo-rdzeniowego) – w celu potwierdzenia lub wykluczenia obecności stanu zapalnego i określenia jego charakteru
Dzięki tym badaniom lekarz może określić przyczynę objawów i zaplanować odpowiednie leczenie.
Jak przygotować się na przyszłość?
Jeśli Twój pupil przeszedł już napad lub zdiagnozowano u niego chorobę układu nerwowego (np. padaczkę idiopatyczną, inne formy zaburzeń napadowych, przepuklinę krążka międzykręgowego), warto przygotować się na ewentualne nawroty:
- Zapisz numer telefonu do najbliższej kliniki całodobowej.
- Notuj daty, godziny i długość napadów – pomoże to lekarzowi w ocenie postępów choroby i skuteczności leczenia.
- Zrób krótki film z objawami, jeśli tylko możesz – to bardzo wartościowe narzędzie diagnostyczne.
- Przestrzegaj zaleceń dotyczących leków, a wszelkie zmiany zachowania zgłaszaj lekarzowi.
Pamiętaj
Neurologiczne stany nagłe w u psów i kotów to zawsze powód do niepokoju, ale szybka reakcja opiekuna może znacząco poprawić rokowanie. Kluczowe jest rozpoznanie alarmujących objawów, zabezpieczenie zwierzęcia w trakcie ataku oraz szybki kontakt z lekarzem weterynarii. W razie wątpliwości – lepiej zadzwonić lub pojechać do lecznicy niż zignorować objawy, które mogą świadczyć o poważnym problemie zdrowotnym.
